Utrata dokumentu tożsamości może skutkować poważnymi konsekwencjami. Aby ich uniknąć, należy niezwłocznie zgłosić zgubę lub kradzież. Gdzie i jak zastrzec dowód osobisty?
Dowód osobisty to nie tylko dokument identyfikujący i potwierdzający tożsamość danej osoby. Dzięki niemu możemy załatwić sprawy urzędowe, podpisać umowy czy wziąć pożyczkę. Nie należy więc zostawiać go w nieznanych miejscach, pożyczać czy przekazywać osobom trzecim. Tego typu sytuacje mogą prowadzić do nadużyć, których konsekwencje poniesie właściciel dokumentu, a nie osoba wyłudzająca dane osobowe.
Jeśli zauważymy brak dowodu w portfelu, należy niezwłocznie zastrzec dokument, aby żadna postronna osoba nie mogła się nim posłużyć w naszym imieniu. Kiedy zastrzeżenie dowodu osobistego jest konieczne?
W obliczu zaistnienia jednej z powyższych sytuacji i braku zastrzeżenia dowodu osobistego, dokument uznawany jest jako ważny i każdy, kto z niego korzysta, może wykorzystać nasze dane do celów przestępczych. Szczególnie w przypadku kradzieży dokumentu liczy się czas - im szybciej dokument zostanie zastrzeżony, tym mniejsze prawdopodobieństwo jego wykorzystania przez osoby trzecie.
Wspomnieliśmy, że przy zastrzeżeniu dowodu osobistego liczy się czas. To nie jedyna składowa całego procesu - istotne jest również miejsce, w którym zgłoszona zostanie kradzież lub utrata dokumentu.
W przypadku zgubienia lub zniszczenia dowodu należy o tym fakcie poinformować urząd gminy. Można to zrobić osobiście lub przez Internet.
Dobrze jest też udać się do najbliższego oddziału banku i tam zastrzec dokument lub skorzystać z zastrzeżenia w BIK.
Jeśli dowód został skradziony o fakcie tym najlepiej poinformować policję. Nie musimy wtedy zgłaszać utraty dokumentu w urzędzie gminy. Dowód zostanie unieważniony z dniem zgłoszenia tego faktu policji.
Czytaj również: Pożyczka na dowód osobisty przez Internet i bez zaświadczeń - jak ją dostać?
Dla osób, które posiadają e-dowód, czyli dowód osobisty wydany po 4 marca 2019 roku, istnieje możliwość tymczasowego zastrzeżenia dokumentu. Usługa ta może być przydatna w sytuacji, gdy nie można odnaleźć dokumentu tożsamości, ale mamy pewność, że nie został skradziony, a po prostu gdzieś się zawieruszył.
Tymczasowe zawieszenie dowodu może trwać maksymalnie dwa tygodnie. Po upływie tego czasu - jeśli nie wycofamy zawieszenia - dokument zostanie unieważniony. W trakcie zawieszenia dowód nie może być używany, a każda próba jego użycia będzie nieważna, nawet po cofnięciu zawieszenia.
Czasowego zawieszenia dowodu osobistego można dokonać osobiście w urzędzie miasta lub gminy lub online, poprzez platformę ePUAP i profil zaufany.
System Dokumenty Zastrzeżone Związku Banków Polskich to ogólnopolska baza dokumentów skradzionych i zagubionych. Co zrobić, aby dokument znalazł się w bazie skradzionych dokumentów?
Wystarczy zgłosić zgubienie lub kradzież dokumentu w jednym banku. Dane są automatycznie przekazywane do Centralnej Bazy Danych, a następnie informacja trafia do wszystkich banków, operatorów telefonii komórkowych oraz setek innych firm korzystających z systemu DZ. Cały proces odbywa się niemal w czasie rzeczywistym - dzięki temu ryzyko wyłudzenia danych przez osoby trzecie zostaje zminimalizowane.
System stworzony w 1997 z inicjatywy Związku Banków Polskich, ma na celu przeciwdziałanie wyłudzeniom kredytów, pożyczek, kradzieży przedmiotów zakupionych z odroczonym terminem płatności lub pobranych z wypożyczalni oraz zawierania umów najmu w celu kradzieży wyposażenia.
Czytaj również: Jak sprawdzić, czy ktoś wyłudził kredyt lub pożyczkę na twój dowód?
Zastrzeżenie dowodu osobistego w banku odbywa się na tej samej zasadzie co zastrzeżenie dokumentu w systemie DZ. W systemie Dokumenty Zastrzeżone uczestniczą bowiem wszystkie banki działające w Polsce.
W przypadku zagubienia lub kradzieży dowodu osobistego wystarczy zgłosić się do jednego z banków i poinformować o zdarzeniu. W momencie wpłynięcia zgłoszenia wszystkie instytucje zrzeszone w systemie DZ otrzymują informację o zastrzeżeniu dokumentu.
Warto pamiętać, aby zgłoszenie kradzieży lub zagubienia dowodu osobistego zgłaszały zarówno osoby posiadające konto bankowe, jak i te, które takiego konta nie mają. Niekorzystanie z usług bankowych nie chroni przed wyłudzeniem i przestępstwami finansowymi dokonywanymi przez osoby trzecie.
Na oficjalnej stronie systemu dokumentów zastrzeżonych znajduje się lista banków zastrzegających dokumenty od wszystkich osób, jak i lista banków przyjmujących zgłoszenia tylko od swoich klientów.
Sprawdź listę banków zastrzegających dokumenty>>
Utracony dokument można zastrzec również w BIK. Jest to bezpłatna usługa online dostępna dla wszystkich, z której można skorzystać z dowolnego miejsca i w dowolnym czasie bez konieczności udawania się do placówki banku.
Aby aktywować usługę zastrzegania dokumentów, należy założyć konto w portalu BIK. Cały proces zajmuje dosłownie kilka minut. Wystarczy wypełnić formularz online, potwierdzić swoją tożsamość i aktywować link weryfikacyjny otrzymany e-mailem. Od tego momentu usługa jest aktywna i można zastrzec dokument, kiedy tylko zajdzie taka potrzeba.
Aby zastrzec dowód osobisty w urzędzie, należy zgłosić się do dowolnego urzędu miasta lub gminy (nie musi to być urząd przypisany do miejsca zamieszkania czy zameldowania), a następnie wypełnić formularz zgłoszenia utraty lub uszkodzenia dowodu osobistego.
Wniosek można pobrać ze strony internetowej (druk DO/F/2) i wypełnić lub zrobić to już na miejscu, na druku pobranym w urzędzie. Jeśli dokument uległ zniszczeniu należy zabrać go ze sobą. Do zgłoszenia niezbędny będzie też inny dokument potwierdzający tożsamość - np. paszport.
Po dokonaniu zgłoszenia należy złożyć wniosek o wydanie nowego dowodu osobistego.
Warto pamiętać, żę zastrzeżenia dowodu osobistego można dokonać również online - konieczne jest jednak posiadanie profilu zaufanego, certyfikatu kwalifikowanego lub e-dowodu.
W przypadku zagubienia, zniszczenia lub kradzieży dowodu osobistego za granicą, należy także wypełnić formularz DO/F/2 - możesz go pobrać ze storny internetowej lub w konsulacie. Jeśli zgłoszenie dokonywane jest bezpośrednio w konsulacie należy mieć ze sobą - w przypadku uszkodzenia - uszkodzony dowód osobisty oraz najlepiej inny dokument tożsamości, np. paszport, dzięki któremu można szybko i łatwo zweryfikować tożsamość zgłaszającego.
W przypadku składania zgłoszenia online lub faksem należy przygotować dowód (jeśli był uszkodzony) oraz wypełniony formularz DO/F/2.
Warto też pamiętać o złożeniu wniosku o wydanie nowego dowodu osobistego, zaraz po unieważnieniu utraconego dokumentu.
W przypadku kradzieży dowodu osobistego należy niezwłocznie poinformować o tym fakcie policję. Warto jednak pamiętać, że policja nie ma dostępu do systemu DZ i możliwości zastrzeżenia dokumentu. Może go ona jedynie unieważnić. Tym samym najpierw należy zastrzec dokument w systemie, aby uniknąć wyłudzenia danych, a następnie udać się na komisariat i dokonać zgłoszenia kradzieży.
Czytaj również: Pożyczka na dowód a bezpieczeństwo danych osobowych>>
Anulowanie zastrzeżenia dowodu osobistego jest możliwe jedynie do 14 dni od czasu zgłoszenia zastrzeżenia. Jeśli w tym okresie nie zgłosisz chęci przywrócenia dowodu do obiegu w banku, urzędzie gminy lub przez Internet, dokument zostanie unieważniony. Po upływie 14 dni będzie możliwe jedynie wyrobienie nowego dokumentu tożsamości.
