Według danych Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej od początku istnienia programu Rodzina 500 plus, czyli od kwietnia 2016 roku, na ten cel przeznaczono 42,62 mld zł. Świadczenia wypłacane są na drugie i kolejne dziecko aż do ukończenia przez nie 18 roku życia. Po spełnieniu warunku dochodowego możemy jednak uzyskać pieniądze także na pierwsze dziecko. Jakie zasady trzeba spełnić i jak obliczyć dochód potrzebny do złożenia wniosku?
Świadczenie wychowawcze z programu Rodzina 500 plus możemy uzyskać również na pierwsze dziecko, jednak musimy spełnić ustalone kryterium dochodowe. Oznacza to, że kwota, jaką każdego miesiąca możemy przeznaczyć na jednego członka rodziny, nie powinna przekraczać podanego w ustawie limitu:
- 800 zł netto na osobę na miesiąc
- 1200 zł netto na osobę na miesiąc, jeśli członkiem rodziny jest dziecko niepełnosprawne
500 plus – podobnie jak w przypadku pieniędzy przyznawanych na drugie i kolejne dziecko – obowiązuje do 18. roku życia dziecka. Wniosek z odpowiednimi dokumentami należy składać co roku. Od 1 lipca można wysyłać je drogą elektroniczną, a od 1 sierpnia w formie papierowej. Okres świadczenia liczy się od 1 października do 30 września następnego roku.
Standardowym dokumentem składanym w celu uzyskania świadczenia 500 plus jest wniosek, który od tego roku można składać również drogą elektroniczną. Jeśli ubiegamy się o pieniądze na pierwsze dziecko, powinniśmy każdego roku dodatkowo potwierdzić, że spełniamy kryterium dochodowe. Organ odpowiedzialny za przyznawanie 500 plus – np. urząd miasta lub gminy, ośrodek pomocy społecznej – sam pozyskuje informacje na temat opodatkowanych dochodów więc takich dokumentów nie musimy dołączać. Trzeba jednak przedstawić oświadczenie o dochodach nieopodatkowanych. Jeśli nasza sytuacja finansowa w ostatnim roku uległa zmianie, np. zostaliśmy zwolnieni z pracy, powinniśmy też przedstawić potwierdzenie utraty dochodu.
Jeśli chcesz sprawdzić, czy spełniasz kryteria lub zamierzasz złożyć wniosek o świadczenie na pierwsze dziecko, zacznij od sprawdzenia, czyje dochody musisz wziąć pod uwagę:
- jeśli samotnie wychowujesz dziecko, będzie liczyć się tylko twoje wynagrodzenie
- jeśli pozostajesz w związku formalnym lub nieformalnym i razem ze współmałżonkiem lub partnerem wychowujecie dziecko, weź pod uwagę sumę waszych dochodów
- jeśli masz na utrzymaniu dzieci, które z tobą mieszkają, a nie ukończyły 25 roku życia lub ukończyły, ale mają orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, uwzględnij je przy podliczaniu kwoty. Przy obliczaniu nie bierzesz jednak pod uwagę dorosłych dzieci, które już wzięły ślub lub są po 18 roku życia i mają własne dziecko.
- kiedy po rozwodzie masz ustaloną opiekę naprzemienną w równym wymiarze, co twój były małżonek, oboje wliczacie dzieci ze swojego małżeństwa do podliczania dochodu.
Podczas podliczania nie bierze się pod uwagę dzieci, które nie są pod naszą opieką, bo np. przebywają w rodzinie zastępczej, zakładzie poprawczym, młodzieżowym schronisku wychowawczym, ale też w szkole, która gwarantuje bezpłatne utrzymanie.
Po sprawdzeniu, kogo powinno uwzględniać się przy wyliczeniach, sumujemy wszystkie dochody rodziny. Następnie dzielimy powstałą kwotę na 12 miesięcy oraz na liczbę jej członków. W ten sposób uzyskujemy dochód na osobę w rodzinie potrzebny do złożenia wniosku o 500 plus na pierwsze dziecko.
Podczas wyliczania dochodu do 500 plus pod uwagę brana jest kwota netto, czyli pensja bez podatku dochodowego od osób fizycznych, składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne.
Uwzględniamy dochody za rok kalendarzowy, który poprzedza okres, podczas którego chcemy pobierać świadczenie. Jeśli więc składamy wniosek w 2018 roku, liczą się zarobki z 2017 roku.
W przypadku kiedy nasze dochody są stałe, obliczenie dochodu na jedną osobę w rodzinie jest proste. Co jednak, jeśli ktoś stracił lub zmienił pracę i jego zarobki w ciągu roku ulegają zmianie? Jeśli, np. zaczęliśmy otrzymywać wynagrodzenie dopiero od połowy roku, powinniśmy doliczyć je do dochodu dopiero po miesiącu, kiedy podjęliśmy nową pracę. Jest to sytuacja nazywana „uzyskaniem dochodu” i zdarza się w przypadku, gdy, m.in. otrzymasz zasiłek, stypendium, świadczenie rodzicielskie czy zasiłek macierzyński.
Częste są również przypadki, kiedy następuje „utrata dochodu”. Zdarza się to wtedy, gdy ktoś z rodziny:
- straci pracę
- pójdzie na urlop wychowawczy
- zawiesi lub ukończy swoją działalność gospodarczą
- zostanie pozbawiony zasiłku, emerytury, renty i innych tego typu świadczeń
- straci stypendium naukowe
- nie będzie już otrzymywał alimentów z powodu śmierci osoby wypłacającej
Do tych sytuacji nie możemy jednak zaliczyć zmiany wynagrodzenia na naszą niekorzyść. 500 plus nie dostaniemy również wtedy, kiedy stracimy pracę, a po 3 miesiącach podpiszemy umowę z tym samym pracodawcą. Świadczenie stracą też osoby, które wyrejestrują pozarolniczą działalność gospodarczą, a następnie w ciągu 3 miesięcy ponownie ją zarejestrują. Ministerstwo pracuje nad tym, aby nie dopuszczać do nadużyć i w sytuacjach bardzo poważnych, może nawet nas sprawdzić.
Wiemy już, w jaki sposób obliczyć dochód na jednego członka rodziny, ale właściwie co trzeba do niego wliczać? Czy wystarczy sama pensja netto? Co z alimentami? Na samym początku najlepiej wyszczególnić przychody z PIT- u, ale odjąć od nich podatek dochodowy, składki zdrowotne i na ubezpieczenie społeczne oraz koszty uzyskania przychodu. Dodać musimy też te dochody, które są zwolnione z podatku, czyli:
- stypendia naukowe, sportowe i socjalne
- świadczenia z funduszu alimentacyjnego i alimenty (jeśli płacisz je na dziecko spoza rodziny, odejmij kwotę od dochodu)
- świadczenia rodzicielskie
- dochody z gospodarstwa rolnego
Pomoc w przeliczaniu dochodu w celu skorzystania z programu można uzyskać na stronie Ministerstwa Cyfryzacji lub zgłosić się ze swoją indywidualną sprawą do organu, który w naszym miejscu zamieszkania odpowiada za przyznawanie świadczeń.
Źródła:
https://obywatel.gov.pl/dzieci/oblicz-dochod-program-rodzina-500#/okres2
https://www.mpips.gov.pl/aktualnosci-wszystkie/rodzina-500-plus/