Jeśli sięgniesz po kredyt lub pożyczkę, będziesz musiał zwrócić instytucji finansowej nie tylko pożyczony kapitał, ale także dodatkowe koszty: odsetki i koszty pozaodsetkowe. W artykule wyjaśnimy, co składa się na koszty pozaodsetkowe i ile wynosi ich określony prawem limit.
Choć odsetki są z reguły najwyższym kosztem towarzyszącym pożyczeniu pieniędzy, oprócz nich pożyczkobiorca często musi uregulować także dodatkowe koszty pozaodsetkowe.
Wśród najczęściej naliczanych przez instytucje finansowe kosztów pozaodsetkowych znajdują się:
● prowizja za udzielenie pożyczki lub kredytu;
● opłata przygotowawcza;
● ewentualne ubezpieczenie;
● koszty związane z obsługą innych produktów bankowych powiązanych z kredytem lub pożyczką;
● inne opłaty, także nieobowiązkowe, które kredytobiorca ponosi w związku z umową kredytową.
Aby znaleźć najtańszą ofertę kredytu lub pożyczki, wiele osób analizuje oferty poszczególnych instytucji finansowych, zwracając uwagę wyłącznie na oprocentowanie. To spory błąd. Pożyczka z niższym oprocentowaniem w praktyce może być bowiem sporo droższa od tej oprocentowanej wyżej. Jak to możliwe?
Wszystko za sprawą kosztów pozaodsetkowych. Często zdarza się, że chcąc zrekompensować sobie niższe od standardowego oprocentowanie, banki naliczają podwyższoną prowizję, która znacząco zwiększa całkowity koszt finansowania.
Jeśli chcesz porównać propozycje poszczególnych instytucji finansowych i znaleźć tę, która okaże się najbardziej przyjazna portfelowi, przeanalizuj nie wartość odsetek, lecz wartość RRSO — rzeczywistej rocznej stopu oprocentowania.
RRSO zawiera w sobie nie tylko odsetki, ale także wszystkie koszty pozaodsetkowe towarzyszące pożyczeniu pieniędzy. Precyzyjnie ilustruje więc, ile w praktyce zapłacisz za pożyczone pieniądze w skali roku.
Uwaga! - porównywanie RRSO ma sens tylko wtedy, gdy porównujesz ze sobą takie same produkty finansowe - to znaczy te same kwoty udzielane na ten sam okres.
RRSO jest ściśle związane z kwotą zobowiązania oraz czasem, na jaki je podejmujemy. Nie można więc porównywać kredytu w banku rozłożonego w czasie 2 lat z pożyczką krótkoterminową - np. na 30 dni.
RRSO to wskaźnik, który obrazuje procentowy stosunek całkowitego kosztu kredytu wobec pożyczonej od instytucji finansowej kwoty. Tak jak wspomnieliśmy w poprzednim akapicie, uwzględnia on odsetki oraz wszystkie koszty pozaodsetkowe towarzyszące pożyczeniu pieniędzy.
RSO, czyli roczna stopa oprocentowania to wartość oprocentowania kredytu w skali roku. Składają się na nią marża banku oraz wartość stawki referencyjnej.
W przeciwieństwie do RRSO, RSO nie uwzględnia więc kosztów pozaodsetkowych i nie ilustruje całkowitego kosztu finansowania.
Zgodnie z aktualnie obowiązującym prawem, pożyczkodawcy nie mogą samodzielnie regulować wysokości kosztów pozaodsetkowych. Określone limity wartości narzucają im bowiem przepisy (o aktualnej wysokości maksymalnych kosztów pozaodsetkowych przeczytasz w ostatnim akapicie — Maksymalne koszty pozaodsetkowe — ustawa i nowe limity).
Aby wyliczyć koszty pozaodsetkowe kredytu konsumenckiego, skorzystaj z poniższych wzorów:
Maksymalna wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu dla kredytów o okresie spłaty, który wynosi co najmniej 30 dni:
MPKK ≤ (K x 10%) + (K x n/R x 10%)
MPKK – maksymalna wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu
K – całkowita kwota kredytu
n – okres spłaty wyrażony w dniach
R – liczba dni w roku
Maksymalna wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu dla kredytów o okresie spłaty krótszym niż 30 dni:
MPKK ≤ (K x 5%)
MPKK – maksymalna wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu
K – całkowita kwota kredytu
W 2020 roku z powodu pandemii COVID-19, której konsekwencje gospodarczo-ekonomiczne znacząco nadszarpnęły budżety Polaków, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów wystąpił z wnioskiem o obniżenie maksymalnych kosztów pozaodsetkowych.
Zgodnie z jego propozycja, maksymalne koszty pozaodsetkowe pożyczek udzielanych na okres krótszy niż 30 dni miałyby wynosić maksymalnie 5% wartości finansowania.
W przypadku zobowiązań z dłuższym okresem spłaty maksymalna wysokość kosztów pozaodsetkowych nie mogłaby wynosić więcej niż 15% pożyczonej kwoty oraz dodatkowo - 6% za każdy rok spłaty, jednak nie więcej niż 21% dla kredytu udzielonego na rok. Dodatkowo — niezależnie od długości trwania umowy kredytu, całkowity poziom pozaodsetkowych kosztów kredytu nie mógłby przekroczyć 45%.
Nowe limity pozaodsetkowych kosztów kredytu w wysokości zaproponowanej przez Prezesa UOKiK zostały zaakceptowane przez ustawodawcę i uwzględnione w ustawie o szczególnych rozwiązaniach zapobieganiu COVID-19 na mocy ustawy nowelizującej z dnia 31 marca 2020 roku, stając się tym samym elementem Tarczy antyinflacyjnej. Obowiązywały one do 30 czerwca 2021 roku. Od 1 lipca maksymalne koszty pozaodsetkowe powróciły do pierwotnego poziomu: 25 proc. pożyczonej kwoty plus 30 proc. za każdy rok kredytowania, jednak nie więcej niż 100 proc. wartości kredytu.
18 grudnia 2022 roku weszła w życie nowelizacja ustawy antylichwiarskiej. Zgodnie z jej zapisami maksymalne koszty pozaodsetkowe pożyczek z okresem spłaty krótszym niż 30 dni nie mogą być wyższe niż 5% wartości finansowania. W przypadku pożyczek z okresem spłaty wynoszącym 30 lub więcej limit kosztów pozaodsetkowych wynosi 10% za udzielenie finansowania, kolejne 10% w skali roku, a w całym okresie kredytowania, nie więcej niż 45% kredytu. Dzięki nowym przepisom pożyczanie pieniędzy (także w instytucjach pozabankowych) jest tańsze niż kiedykolwiek wcześniej.
