Chociaż aktualnie prym wiodą karty płatnicze, każdego dnia przez nasze ręce przechodzą pieniądze o różnych nominałach. Jak rozpoznać, czy banknoty są prawdziwe? Na jakie zabezpieczenia należy zwrócić uwagę, aby nie mieć problemów z płaceniem w sklepach? Co zrobić, kiedy odkryjemy fałszywy banknot w portfelu?
W Polsce stosuje się kilka rodzajów różnych zabezpieczeń, które mają chronić przed oszustami podrabiającymi banknoty. Można spotkać się z tymi, które są:
Warto również wiedzieć, że aktualnie w obiegu można spotkać banknoty nieco różniące się niektórymi szczegółami. W kwietniu 2014 roku postanowiono zmodernizować zabezpieczenia pieniędzy o nominałach 10 zł, 20 zł, 50 zł i 100 zł. W lutym 2016 roku zajęto się też banknotem 200 zł, a w lutym 2017 wprowadzono 500 zł.
Na samym początku zwróćmy przede wszystkim uwagę na papier, z jakiego wykonany jest banknot. Ten autentyczny będzie charakterystycznie szeleścił. Twoją uwagę powinno zwrócić również to, jaki jest w dotyku. Nie powinien być ani zbyt wiotki, ani zbyt sztywny.Powinieneś również zauważyć, że niektóre elementy na prawdziwych pieniądzach są wypukłe. Zostały one naniesione techniką stalorytu. Pod palcami po stronie z wizerunkiem króla powinieneś wyczuć:
Na odwrocie wypukłe powinny być:
Możesz również zauważyć, że autentyczne banknoty pokryte są warstwą ochronną, która zabezpiecza je przed zniszczeniem i nieco usztywnia i uszlachetnia papier.
Charakterystycznym elementem banknotów polskiej waluty jest wizerunek wybranego władcy, który znajduje się na stronie recto (przód). Umieszczone na pieniądzach rysunki związane są z dziejami Polski, ważnymi zabytkami i dziełami sztuki. Po stronie recto (tył) znajdziemy rysunki denarów lub symbole danego władcy, pochodzące np. z herbu. Szata graficzna to element widoczny gołym okiem, na który powinniśmy spojrzeć najpierw. Sprawdźmy, czy wydruk jest dobrej jakości, nie rozmazuje się, ma wszystkie, nawet najmniejsze symbole. Jacy królowie znajdują się na banknotach?
Na banknocie o najniższym nominale z przodu widnieje wizerunek Mieszak I, który z lewej strony otoczony jest dwoma rozetami z posadzki gnieźnieńskiej. Z prawej umieszczono motyw roślinny, który pochodzi z romańskich naczyń liturgicznych. Na odwrocie znajdziemy rysunek denara z widoczną koroną z krzyżem lub kopułą kaplicy. Po obu stronach umieszczono kolumny romańskie z opactwa benedyktyńskiego w Tyńcu. Wymiary banknotu o nominale 10 zł to 120x60 mm.
Na dwudziestozłotówce widnieje podobizna Bolesława I Chrobrego, który po swojej prawej stronie ma portal romański, a po lewej koronę młodego dębu, pochodzącą z Drzwi Gnieźnieńskich. Po odwróceniu banknotu zobaczyć możemy denar w otoczeniu rotundy św. Mikołaja w Cieszynie (na lewo) i lwa z obramowania Drzwi Gnieźnieńskich (po prawo). Wymiary banknotu to 126x63 mm.
Symbolem banknotu o nominale 50 zł jest portret Kazimierza III Wielkiego. Po prawej powinien znajdować się monogram władcy w postaci litery „K”. Taki sam można podziwiać na drzwiach katedry na Wawelu. W jego tle znajduje się gotycki ornament. Z tyłu widoczny jest Orzeł Biały, pochodzący z królewskiej pieczęci oraz insygnia jabłko i berło. Wymiary pięćdziesięciozłotówki to 132x66 mm.
Stuzłotówka ozdobiona jest wizerunkiem Władysława II Jagiełły, gotyckimi ornamentami (po lewej stronie) oraz rozetą (po prawej stronie). Tył zdobi Orzeł Biały z królewskiej tarczy herbowej. Towarzyszy mu hełm, płaszcz krzyżacki i dwa miecze oraz rysunek zamku w Malborku. Wymiary banknotu to 138x69 mm.
Patronem banknotu o nominale 200 zł jest Zygmunt I Stary. Z tyłu widnieje wizerunek orła oplecionego literą „S”. Pochodzi on z kaplicy Zygmuntowskiej katedry wawelskiej. Wymiary dwustuzłotówki to 144x72 mm.
Banknot o najwyższym nominale został ozdobiony rysunkiem króla Jana III Sobieskiego. Na jego odwrocie umieszczono orła w koronie, herb rodowy władcy i pałac w Wilanowie. Całość ma wymiary 150x75 mm.
Warto również obejrzeć banknot pod światło, aby zobaczyć dodatkowe zabezpieczenia:
Dodatkowe zabezpieczenia przed fałszerzami są również umieszczone tak, aby można je było dostrzec dopiero pod kątem:
Niektóre zabezpieczenia wymagają użycia lupy lub specjalnej lampy, która emituje światło ultrafioletowe. Takimi narzędziami posługują się często sprzedawcy i pracownicy banków. Można je również kupić na własny użytek. Należy wtedy zwrócić uwagę na:
Jeśli masz podejrzenie, że banknot, który trafił w twoje ręce, jest fałszywy, powinieneś zgłosić się do banku i poprosić o weryfikację. W wypadku, kiedy okaże się, że pieniądze nie są prawdziwe, zostaną ci niestety odebrane i nie dostaniesz ich równowartości.Kiedy zdarzy się, że banknot, którym płacisz, zostanie zatrzymany przez sprzedawcę, będzie on zmuszony wezwać policję. Jeśli nie wiedziałeś o tym, że pieniądze są podrobione, nie zostaniesz ukarany, ale będziesz musiał złożyć zeznania, które być może pomogą w schwytaniu oszusta.Jeśli nadal masz wątpliwości i nie wiesz, jak wyglądają zabezpieczenia polskich banknotów, skorzystaj z platformy e-learningowej Narodowego Banku Polskiego.
